Chùa Ông là ngôi chùa cổ nhất và có quy mô nhất của người Hoa ờ Bình Thuận, nằm tại phường Đức Nghĩa, thành phố Phan Thiết. Điểm đặc biệt của chùa đó là ngôi chùa không phật.
Lịch sử
Trên thanh xà cò nóc chính diện có khắc dòng chữ Hán “Thiên kiến Canh Dần niên trọng đông kiết tạo”, có nghĩa là “Chùa được thiết lập vào tháng 11 năm Canh Dần” (1770).
Kiến trúc
Nằm trên một diện tích khá lớn, chùa này có lối kiến trúc và trang trí nghệ thuật đặc trưng của người Hoa:
- Các dãy nhà nối tiếp nhau tạo nên hình chữ Kim
- Hệ thống cột, vĩ kèo chạm khắc rất công phu, tỉ mỉ, có phần giống kĩ thuật chạm khắc trong các ngôi đình chùa của người Việt
- Các cột chính đều treo câu đối được chạm khắc, sơn son, thiếp vàng lộng lẫy
- Bên trong có những bức tranh chạm gỗ miêu tả các điển tích xưa của người Hoa có niên đại thế kỷ 18. Nhiều bức hoành lớn được chuyển từ Trung Hoa sang ở thế kỷ 19.
Chùa Ông hiện nay còn lưu giữ nhiều chiếc chuông cổ có giá trị về lịch sử và nghệ thuật, phần lớn được đúc tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc và được chuyển sang từ triều đại nhà Thanh. Kiểu cách và vật liệu giống Đại hồng chung của người Việt nhưng được trang trí phức tạp và rườm rà hơn trên thân chuông. Chùa Ông là một trong những ngôi chùa có vườn chùa đẹp.
Người Hoa xây dựng chùa để thờ Quan Công (Quan Vân Trường). Sách Đại Nam Nhất Thống Chí tập 12 gọi là Đền Quan Công đúng với tên của miếu. Đặc biệt, nội dung thờ phụng bên trong chỉ thờ tượng Quan Thánh đế quân, cùng những tượng khác chứ không thờ Phật. Ngay trước cổng vào chùa còn tấm biển ghi “Quan Thánh miếu”. Chùa không có các nhà sư trụ trì. Thế nhưng trong dân gian từ xưa đến nay cả người Việt và người Hoa đều quen gọi là Chùa Ông
Sinh hoạt tông giáo
Trước năm 1975, ở Phan Thiết thường diễn ra lễ hội “Nghinh Ông” ở chùa Ông Bình Thuận. Năm 1996 lễ hội này được tổ chức lại, thu hút hàng chục ngàn khách hành hương từ khắp nơi.
Từ bao đời nay, chùa Ông là nơi mà vào dịp Tết cổ truyền của dân tộc, nhân dân thường tụ tập đông đảo để cầu cho một cuộc sống ấm no, hạnh phúc, làm ăn may mắn của mọi người, mọi nhà.
