Động Tiên Sơn – Quần thể di tích chùa Hương nằm lưng chừng núi Thanh Long, phía tay phải đường từ phía Chùa Thiên Trù lên. Tại động Tiên Sơn, có chùa dựa vào vách núi và có ngôi Tam Quan (cổng chùa) với kiến trúc thanh thoát đẹp đẽ.
Động Tiên Sơn được xây dựng trước thời Lê niên hiệu Chính Hòa thứ VII (1687), nhưng sau đó bị đất đá và cây rừng che khuất. Vào tháng 2 âm lịch năm Quý Mão (1903), một người tiều phu ngẫu nhiên phát hiện ra khi đi tìm con dao đi rừng của mình bị rơi xuống đó. Năm sau (1904), dân làng yến Vỹ trùng tu xây dựng lại chùa to lớn đẹp đẽ hơn xưa. Lúc đó trong chùa có 5 pho tượng Bồ Tát to lớn bàng bạch thạch tức đá trắng (được tạc từ lâu, dân tìm thấy trên nóc động vào năm 1907), tượng Cửu Long (tượng Đức Thích ca sơ sinh) bằng đồng (đúc năm 1907) và 2 tượng: vua Trang Vương, tượng Hoàng hậu (bằng đá ngọc thạch tạc năm 1911). Sau đó cũng tại đây xây dựng điện thờ Mau.
Vách động có nhiều nhũ đá, sau tượng là vọi đá. Động được chúa Trịnh Sâm đến thăm viếng và làm bàị thơ thất ngôn bát cú khắc vào đá, bài thơ khắc đá này của chúa Trịnh nay vẫn còn.
Chợt khỏi Thiên Trù thoạt rẽ lên
Che che cửa động một đường lên
Chở mây quanh quất lồng hương phật
Gõ đá vang lừng trỗi nhạc tiên
Bảo cái đùn đùn trên bảo toạ
Kim quan chăm chắm trước kim liên
Thanh sa dấu cũ còn nghi để
Quyền được xe loan biết mấy phen.
Động Tiên Sơn tuy nhỏ nhưng có địa thế và nhiều nhũ đá rất đẹp, như: bàn tay phật , Ngà voi trắng, trái tim, khánh đá, chiêng đá, khi gõ vào phát ra những âm thanh như tiếng nhạc:
Cảnh tiên cứ ngỡ là tiên thật
Thủa trước bồng lai cũng thế chăng?
Năm 1947 và 1952, chùa này bị giặc Pháp đốt phá. Chùa được trừng tu lớn vào 2 năm 1994 – 1996 nên có cảnh hoành tráng đẹp đẽ như ngày nay.
