Khi không hiểu luật nhân quả, con người sống trong sự sợ hãi mê tín mù mờ. Họ giải thích những hiện tượng thiên nhiên qua sự mê tín dị đoan. Dù cho khoa học vẫn chưa thể chứng minh được là quy luật này có đúng hay không, nhưng chúng ta đều có thể nhận ra được nó trong cuộc sống của chúng ta. Nếu con người có thể hiểu được luật nhân quả thì sẽ nắm giữ được chìa khóa mở cửa tự do trong đời ta và giúp ta làm chủ lấy cuộc đời cũng như giúp ta định hướng dễ dàng và có một hướng đi và một quan niệm sống vững chắc trước mọi hoàn cảnh khó khăn.
Quy luật nhân quả được xem là một cuộc cách mạng tâm linh
Khi Đức Phật giác ngộ thì chính bản thân Ngài nhận ra luật nhân quả là nền tảng của thế giới tâm linh và vật chất. Mọi hiện tượng từ tâm lý đến vật chất đều có những sự liên quan vô hình rất chặt chẽ, đó là luật nhân quả. Luật nhân quả chính là sợi một dây vô hình có thể nối liền hai biến cố xuyên qua thời gian và không gian. Cho nên khi hiểu luật nhân quả, ta có thể thay đổi biến cố đó theo chiều thuận cho ta, thay vì phải lo sợ hối lộ hoặc cầu khẩn một vị thần linh tưởng tượng nào đó phù hộ cho ta hoặc thỏa mãn điều ta mong ước. Sự mê tín cuối cùng sẽ đưa đến sự thất vọng và mặc cảm tội lỗi.
Quan điểm khoa học vế quy luật nhân quả
Trong các truyện thần thoại thì ta thường thấy các dân tộc giải thích nguyên nhân các hiện tượng trong trời đất theo nhiều lối khác nhau, rồi thế hệ trước dạy lại cho thế hệ sau mà ít ai kiểm chứng. Có người nói đến quan hệ nhân quả giữa sự việc ở kiếp này với sự việc ở kiếp khác. Làm như thế tức là có áp dụng nguyên lý nhân quả có người cho là do các bậc thượng trí trực giác được và dạy cho ta nhưng đó không phải là những định luật khoa học, vì nó ở ngoài phương pháp khoa học. Quan điểm khoa học thì khác. Khoa học không có chân lý gia truyền hay bí truyền hay cha mẹ, sư phụ hay là bậc thượng trí nào đó đóng cửa dạy cho con em, cho đệ từ ngoan ngoãn, bảo sao nghe vậy. Những điều nói lên trong khoa học thì có tính cách cộng đồng. Vì thế cho nên quan điểm khách quan của khoa học không phải gạt bỏ đi tất cả các yếu tố liên quan đến chủ thể nhưng là hạn hẹp đi những yếu tố mang nặng về chủ quan.
Tầm quan trọng của quy luật nhân quả trong cuộc sống
Quy luật Nhân quả phát biểu rằng, mỗi kết quả trong cuộc sống của chúng ta đều có một nguyên nhân. Nó còn gọi là quy luật sắt của vũ trụ. Theo quy luật này thì mọi thứ diễn ra đều có lý do, dù ta có biết lý do đó hay không. Không có sự ngẫu nhiên nào. Chúng ta sống trong vũ trụ có kỷ luật và bị chi phối chặt chẽ bởi chúng. Quy luật nhân quả cho rằng thành tựu, của cải, hạnh phúc, sự thịnh vượng và thành công trong cuộc sống cũng như trong kinh doanh đều là hệ quả trực tiếp hay gián tiếp của những hành động cụ thể. Điều này có nghĩa rằng chúng ta có thể đạt được thành quả như mong muốn nếu bản thân ta nhận diện được mục tiêu rõ ràng. Nếu nỗ lực tìm hiểu và học hỏi sự thành công từ những người đi trước, chắc chắn ta sẽ đạt được thành công như họ. Quy luật này nhìn thì rất đơn giản, nhưng nó thường gây trở ngại nhiều mọi người. Họ tiếp tục làm hay không làm các việc tạo cho họ sự buồn chán và thất vọng, và sau đó họ trách cứ những người khác hoặc xã hội vì những vấn đề của họ.
Mỗi ngành khoa học hay chính mỗi con người đều có một giáo lý riêng về quy luật nhân quả, để giải thích cuộc sống, có khi dựa trên sự tưởng tượng hoang đường nhưng có khi lại dựa trên ước mơ khao khát của con người. Có người thì tin vào nhân quả hay một số người còn cho rằng mọi viêc đều là ngẫu nhiên hay do người khác an bài. Để có cái nhìn chính xác thì mỗi chúng ta đều phải tìm hiểu cũng như nghiên cứu mọi vấn đề, để có cái nhìn tổng thể và rút ra những lý luận cho riêng mình. Có thể là phủ nhận hay thừa nhận luật nhân quả. Nhưng dù là gì thì ta đều có thể thấy được nó hiện diện quanh ta.
