Phật giáo có thuyết rằng, con người sau khi chết nếu không siêu thoát sẽ trở thành hồn ma vất vưởng. Nhiều người cho rằng đây là điều không có thật, tuy nhiên bản chất vấn đề có lẽ nên được cân nhắc kỹ.
Khái niệm linh hồn không được phần lớn các nhà khoa học thừa nhận, nhưng phần đông dân chúng vẫn luôn tin rằng một thực thể con người luôn tồn tại phần thể xác và tinh thần. Khi thể xác chết đi, phần tinh thần chính là linh hồn sẽ trở thành hồn ma. Tuy nhiên, Phật giáo quan niệm rằng, nếu cấp siêu độ cho các hồn ma này thì chúng sẽ được chuyển sinh.
Con đường chuyển sinh theo cách nhìn nhận của Phật giáo bao gồm 6 ngả: thiên, người, Atula, ngạ quỷ, súc sinh (động vật) và địa ngục. Con người sinh ra, chết đi và chuyển sinh, điều này trở thành một vòng luân hồi bất tận không điểm dừng. Đây chính là khái niệm lục đạo luân hồi được nhắc đến trong Phật giáo.
Như vậy, khi bắt đầu vào kiếp luân hồi con người sẽ có 6 lựa chọn, với con đường trở thành ngạ quỷ và súc sinh cũng nằm trong đó.
Kẻ cực kì tà ác lúc sinh thời rồi sẽ bị chuyển sinh vào địa ngục, người biết tích đức hành thiện sẽ được lên thiên đường, còn người không đủ uy đức thì tùy theo duyên nợ thiện ác mà phân định các con đường còn lại.
Đời hiện tại của chúng ta có hai điều quan trọng. Thứ nhất là trả nợ hoặc hưởng phước của quá khứ. Nhiều người sanh ra là con ông lớn hoặc nhà giàu, đó là hưởng phước. Nhiều người sanh đã mồ côi hoặc cha mẹ nghèo khổ bần cùng, hung dữ, độc ác… đó là trả nợ. Thứ hai là chuẩn bị cho đời sau. Thành ra ta có chuyển nghiệp là chuyển ngay đời hiện tại, cho nên đời hiện tại rất quan trọng. Nếu cuộc sống này mình được nhiều thuận lợi thì nên chuẩn bị cho mai kia, đừng để tuột xuống. Nếu cuộc sống này bất như ý mình cũng cười, vì biết tại hồi xưa mình ngu nên bây giờ phải chịu thôi. Bây giờ đền lại cái ngu hồi xưa nên cam chịu không giận ai, không kêu trời trách đất. Cố gắng làm sao tạo duyên tốt để hiện đời an vui phần nào và mai sau được tốt đẹp hơn.
Không ai là không có những người thân, những kẻ thù. Có thân, có thù gặp lại nhau là khổ. Người thân thì mình thương, người thù thì mình ghét. Nhiều người nói tại sao anh chị có duyên quá, xin cái gì cũng được. Còn tôi vô duyên xin cái gì cũng không ai cho. Chẳng qua hồi trước mình hất hủi thiên hạ quá, bây giờ tới phiên người ta hất hủi lại mình. Bình đẳng thôi.
Như vậy mình tạo nghiệp lành, nghiệp dữ không đợi đời sau mới trả quả mà ngay hiện tại cũng ứng hiện quả báo phần nào. Người Phật tử cần phải nắm vững thuyết luân hồi để chọn con đường lành mà đi, không khéo rơi vào các đường dữ, chịu khổ nhiều kiếp, không biết bao giờ mới ra khỏi. Lẽ thực này, chúng ta không thể không biết.
Người hiểu được thuyết luân hồi của Phật dạy thì cuộc sống nội tâm vững vàng, nghèo không trách, giàu không tự cao. Bởi biết bây giờ ta hưởng mà không làm tốt nữa thì mai kia tuột xuống sẽ khổ. Hoặc hiện giờ mình bị những đày đọa thì vui vẻ chấp nhận, sửa lại đừng để tuột xuống nữa mà phải nâng lên. Như vậy là tu. Biết rõ lý luân hồi tự nhiên ta tạo cho mình con đường đi lên, không có tâm oán hờn thù ghét ai hết.
