Đi lễ chùa vào những ngày đầu năm mới là một nét đẹp trong đời sống tâm linh của người dân Việt Nam. Người ta đến chùa để hướng về cõi Phật, cầu một năm mới bình an, như ý. Nhiều người còn xem đó là một đức tin giúp họ vượt qua những chông gai cũng như trắc trở trong cuộc sống.
Đi chùa đầu năm đã trở thành lễ hội tâm linh được dân gian hóa
Khi đi lễ chùa trở thành một nét đẹp và mang lại giá trị văn hóa đậm chất Việt Nam thì những hình ảnh không hay làm trái giáo lý nhà Phật cũng như xóa nhòa bản chất văn hóa tâm linh đã phần nào làm giảm giá trị văn hóa đích thực của người Việt khi đi chùa lễ Phật. Đi chùa đầu năm đã trở thành lễ hội tâm linh được dân gian hóa. Tuy nhiên chính con người với hành vi không chuẩn mực đã làm hoen ố và mất đi phần nào ý nghĩa nhân văn của việc đi lễ chùa đầu năm. Nhiều người đặt ra câu hỏi phải chăng một bộ phận người Việt do thiếu hiểu biết về tín ngưỡng nói chung về đạo Phật nói riêng, đang làm méo mó cũng như biến dạng các lễ hội gắn với chùa chiền? Có thể nói, chùa là một ngôi trường dạy về đạo Phật là nơi truyền bá tư tưởng của đức Phật. Do vậy, đến cửa chùa là phải tâm lành ý thiện. Không phải cứ chen lấn hay xô đẩy, dâng cúng hoành tráng là thực hiện được ước nguyện. Và đến chùa không thể xin được sự bình an, hạnh phúc nếu chúng ta không biết rõ giá trị cuộc sống hay hành xử không theo hiến pháp và pháp luật cũng như đúng đạo lý làm người. Muốn làm giàu nhanh mà bất chính, muốn hưởng thụ mà không lao động triết lý nhà Phật không phổ độ chúng sinh cho những người như vậy.
Đối với người Việt đi lễ chùa đầu năm là một nét đẹp văn hóa
Đối với người Việt Nam phong tục đi lễ chùa vốn là nét văn hóa đặc sắc và thể hiện khát vọng về một cuộc sống hạnh phúc và trường tồn. Thế nhưng cứ mỗi độ xuân về dù có hòa mình vào không khí lễ tết thì nhiều người Việt vẫn không quên lên chùa thắp nhang cầu cho mình sức khỏe bình an, may mắn và hạnh phúc. Cũng chính vì thế tục lễ chùa đầu năm đã trở thành nét đẹp văn hóa trong mọi giai tầng của xã hội. Người Việt tin rằng đi lễ chùa đầu năm không đơn giản chỉ để ước nguyện mà đó còn là khoảnh khắc để con người hòa mình vào chốn tâm linh cũng như bỏ lại phía sau bao vất vả trong cuộc mưu sinh. Hòa vào dòng người đi lễ, mỗi người trong chúng ta sẽ cảm nhận được sự giao hòa của trời đất. Mùi khói nhang hay sắc màu rực rỡ của đèn, hoa cùng với không gian thanh tịnh của chốn linh thiêng sẽ làm cho lòng người trở nên nhẹ nhàng và thanh thản hơn.
Mục đích của việc đi lễ chùa
Đi chùa là một truyền thống văn hóa có từ 26 thế kỷ trước, mục đích của việc đi chùa là trải nghiệm đời sống văn hóa và tâm linh để thăng hoa nhận thức và thông qua đó cải thiện đời sống xã hội. Do vậy mỗi người khi đi chùa, nên ăn mặc lịch sự trang nghiêm, phù hợp văn hóa Phật giáo và văn hóa dân tộc. Vào thời Đức Phật mà hiện nay nền văn hóa Phật giáo Nam tông vẫn còn giữ đó là Phật tử khi đi chùa có thể mặc bất cứ loại trang phục truyền thống nào mà dân tộc mình trực thuộc.
Giữ gìn nét đẹp lễ chùa đầu năm như thế nào?
Đi lễ chùa đầu năm là một phong tục thiêng liêng, tốt lành là vậy nhưng nhiều năm trở lại đây đã xuất hiện nhiều hình ảnh chưa đẹp. Và nếu như không có sự thay đổi trong thái độ đi chùa thì có lẽ chúng ta đang đánh mất dần đi nét đẹp truyền thống cũng như phần nào giảm bớt đi lòng thành với cửa Phật, với thánh thần tâm linh. Theo quan niệm của nhà Phật thì Đức Phật chỉ phù hộ an bình và che trở cho con Phật chứ không thể phù hết đường công, danh, tài, lộc. Vì vậy, khi chúng ta làm lễ cầu tới cửa Phật nên xin được Phật che trở và bảo vệ. Đặc biệt vào đình, đền ta có thể cầu xin may mắn trong sự nghiệp, tình cảm của mình để cả năm luôn được may mắn và thuận lợi nhất. Nhưng phải nhớ tuyệt đối không bàn cãi, chen lấn và gây ồn ào nơi lễ chùa vì làm vậy gây khuấy động chốn tôn nghiêm và không mang lễ mặn cũng như đốt vàng mã nơi chùa chiền.
Hiểu và trân trọng các giá trị văn hóa của việc đi chùa lễ Phật sẽ góp phần nâng cao văn hóa và giá trị của các lễ hội gắn với chùa chiền. Nhất là trong giai đoạn hiện nay, khi chúng ta bội thực với đủ các lễ hội hay với những điều phản cảm, bát nháo đi kèm đã gây ấn tượng xấu trong xã hội suốt một thời gian dài. Bản thân mỗi người cần gìn giữ và thanh lọc để đi lễ chùa trở thành một nét văn hóa đẹp trong đời sống tâm linh.
